عدل يكى از صفات جمال الهى است كه وحى و خرد بر آن گواهى مى دهند ، و ساحت قدس خدا از مبادى ظلم كه همان جهل و عجز و نياز یا هوس است ، منزه است . عقل و خرد ، حسن و قبح افعال را درك مى كند ، و اگر اين باب به روى خرد بسته شود ، حسن و قبح اشياء ، شرعاً نيز ثابت نمى شود . عدل الهى براى خود تجلياتى در تكوين ( خلقت ) و تشريع ( قانون گذارى ) و تکلیف و پاداش و کیفر دارد . دعوت به نيكيهاى و باز داشتن از بديها ، و تكليف در حدّ توان ، و عدل در جزا ، از مظاهر عدل در تشريع است . خدای عادل به همه انسانها فرمان داده است که با عدل و احسان رفتار کنند و حقوق همدیگر را محترم بشمارند. لذا هیچگونه ظلمی قابل انتساب به ذات ربوبی نیست و منفورترین موجودات نظام خلقت نزد خداوند سبحان کسانی هستند که به نام خدای عادل و به نام دین او که حافظ کرامت و پاسدار حقوق انسانها است به عباد الاهی ستم روا می دارند. آفرينش انسان و جهان ، بى هدف صورت نگرفته است . فعل حق از هر نوع عبث و كار لغو منزه و پيراسته بوده ، و هدفدارى فعل خدا ، ناشى از نيازمندى وى نيست . قضا و قدر از عقايد مسلّم اسلامى است . افرادى كه آمادگى فكرى براى حل مسائل پيچيده آن ندارند نبايد در اين عرصه وارد شوند و اعتقاد اجمالى به اصل مسئله براى آنها كافى است . قدر به معنى « اندازه گيرى » اشيا بوده و « قضا » نيز به معنى حتميّت وقوع آنهاست و هر به دو نوع قضا و قدر علمى ، و قضا و قدر فعللى و عينى ، تقسيم مى شوند . قضا و قدر الهى با اختيار و آزادى انسان منافات ندارد ; بلكه تقدير الهى بر اين جارى شده كه فعل انسان با كمال اختيار و آزادى از وى صادر گردد . اختيار و آزادى انسان واقعيتى محسوس و انكارناپذير است . وجدان هر انسان و همچنين روش عقلا بر اين امر گواهى مى دهد ، و در غير اين صورت ، اصولاً اعزام پيامبران (ص) و وعده و وعید الاهی لغو خواهد بود . انسان در فعل خود مجبور نبوده ، و در عين حال ، موجودى كاملاً به خود وانهاده هم نيست . به ديگر تعبير : نه جبر در كار است و نه تفويض ، بلكه چيزى است ميان اين دو . خداوند از ازل به افعال و اعمال ما آگاهى داشته و اين علم ازلى موجب جبر انسان نیست و با اختيار و آزادى انسان نيز هيچگونه منافاتى ندارد . Show Less >>